Lộ trình triển khai Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh

Tổng cục Hải quan vừa có quyết định triển khai nhiệm vụ là đơn vị đầu mối thực hiện Kế hoạch triển khai nhiệm vụ tại Quyết định số 865/QĐ-TTg ngày 17/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2 – 1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) – Hữu Nghị Quan (Trung Quốc).

Tại Quyết định 2521/QĐ-BTC ban hành Kế hoạch triển khai nhiệm vụ tại Quyết định 865/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh, Bộ Tài chính giao Tổng cục Hải quan là đơn vị đầu mối có nhiệm vụ tổng hợp tiến độ thực hiện các nhiệm vụ của kế hoạch, báo cáo Bộ Tài chính các vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền.

Theo đó, Tổng cục giao Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan và thành viên Tổ công tác của Tổng cục Hải quan Việt Nam làm việc với Hải quan Nam Ninh, Tổng cục Hải quan Trung Quốc để thúc đẩy xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện thí điểm xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh giữa hai tỉnh Lạng Sơn (Việt Nam) và tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) trong lĩnh vực hợp tác về hải quan theo Quyết định số 492/QĐ-TCHQ ngày 8/3/2024 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan.

Cụ thể, chủ trì xây dựng và trình Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 85/2019/NĐ-CP về việc thực hiện thủ tục hành chính đối với hàng hóa XNK, quá cảnh; phương tiện vận tải XNC, quá cảnh theo Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN; kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK, quá cảnh; quản lý để phù hợp với mô hình trao đổi dữ liệu hàng hóa XNK giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Hải quan Lạng Sơn trao đổi về kinh nghiệm với Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) về xây dựng mô Cửa khẩu thông minh. Ảnh: Tô Hà

Nâng cấp Cổng thông tin một cửa quốc gia để phù hợp với các nội dung được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định sửa đổi Nghị định 85/2019/NĐ-CP, đảm bảo việc tự động tiếp nhận thông tin các lô hàng xuất khẩu (XK) từ phía Hải quan Nam Ninh và chia sẻ dữ liệu lên Cổng thông tin một cửa quốc gia (NSW), chuyển đến các cơ quan chức năng tại cửa khẩu để thực hiện các nhiệm vụ theo quy định; và ngược lại, đối với trích xuất dữ liệu các lô hàng XK từ Việt Nam, gửi lên NSW để gửi đến Hải quan Nam Ninh và các cơ quan chức năng tại cửa khẩu Việt Nam.

Hải quan Việt Nam cũng đã thành lập tổ công tác làm việc với Hải quan Nam Ninh để triển khai xây dựng kế hoạch thực hiện thí điểm mô hình cửa khẩu thông minh trong lĩnh vực hợp tác về hải quan.

Đồng thời, thỏa thuận hợp tác giữa Hải quan Việt Nam và Hải quan Nam Ninh về việc thống nhất về chủng loại hàng hóa XNK; nội dung, phương thức, tần suất tiếp nhận, xử lý dữ liệu thông tin tờ khai hải quan đối với hàng hóa XNK, phương tiện vận chuyển qua lại hai bên để triển khai thực hiện thí điểm mô hình cửa khẩu thông minh tỉnh Lạng Sơn (Việt Nam) và tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc).

Trong đó, xây dựng nội dung, thực hiện đàm phán và ký kết Biên bản ghi nhớ/ Văn kiện thỏa thuận giữa Hải quan Việt Nam và Hải quan Nam Ninh về các nội dung liên quan để triển khai thực hiện thí điểm mô hình cửa khẩu thông minh.

Trình Thủ tướng ban hành quyết định quy định tạm thời về quy trình, thủ tục hải quan và giám sát, kiểm soát hải quan đối với hàng hóa XNK qua cửa khẩu thông minh. Trong đó, quy định về quyền hạn, vai trò và trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức trong việc tham gia và quy trình XNK hàng hóa, đảm bảo có sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ phận; trong quá trình triển khai, cần kiểm tra, đánh giá hiệu quả để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh.

Tổ chức hội thảo lấy ý kiến của Cục Hải quan Lạng Sơn, các vụ, cục nghiệp vụ thuộc Tổng cục Hải quan, các sở, ngành liên quan của tỉnh Lạng Sơn và một số doanh nghiệp (DN) kinh doanh kho bãi đối với dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc quy định tạm thời về quy trình, thủ tục hải quan và giám sát, kiểm soát hải quan đối với hàng hóa XNK qua cửa khẩu thông minh.

Phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, UBND tỉnh Lạng Sơn, Cục Tin học và Thống kê Tài chính (Bộ Tài chính) và các cơ quan có liên quan trong việc thẩm định an ninh mạng, an toàn thông tin trong quá trình thiết kế, xây dựng phương án đảm bảo an ninh mạng cho hệ thống thông tin phục vụ triển khai Đề án thí điểm cửa khẩu thông minh.

Ngoài ra, với Bộ Thông tin và Truyền thông, UBND tỉnh Lạng Sơn, Cục Tin học và Thống kê Tài chính (Bộ Tài chính) và các cơ quan có liên quan trong việc giám sát, đảm bảo an ninh mạng trong quá trình kết nối liên thông dữ liệu với Hải quan Trung Quốc; chia sẻ thông tin, dữ liệu liên quan đến hoạt động XNK qua cửa khẩu phục vụ công tác đảm bảo an ninh quốc gia.

Xây dựng kế hoạch mua sắm các trang thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát nhà nước về hải quan cần thiết để triển khai thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh.

Trong đó, chỉ đạo Cục Hải quan Lạng Sơn phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành khảo sát thực tế nhu cầu mua sắm trang thiết bị chuyên dùng phục vụ trong công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát nhà nước về hải quan cần thiết để triển khai đề án và báo cáo Tổng cục Hải quan xây dựng kế hoạch lộ trình mua sắm theo quy định.

Xác định nhu cầu đầu tư các trang thiết bị phục vụ công tác giám sát hải quan tại khu vực cửa khẩu thông minh trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bố trí kinh phí đầu tư; thực hiện thẩm định, hoàn thiện yêu cầu kỹ thuật đầu tư hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu; xây dựng thực hiện thủ tục phê duyệt đầu tư, trang bị, mua sắm các trang thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát, giám sát của cơ quan Hải quan tại cửa khẩu thông minh.

Đồng thời, Cục Hải quan Lạng Sơn hướng dẫn DN kinh doanh kho, bãi, địa điểm hoàn thiện hạ tầng kho bãi, lắp đặt trang thiết bị, bố trí các khu vực kiểm tra hải quan đảm bảo thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa trong khu vực cửa khẩu thông minh và đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Nghị định 68/2016/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 67/2016/NĐ-CP.